علیرضا اکبری؛ بابک پورقهرمانی؛ جمال بیگی
دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 125-149
چکیده
امروزه تولید و تبادل علم و دانش مرزهای ملی و بین‌المللی را درنوردیده است، اما تبعیض و ایجاد نابرابری در این عرصه که آپارتاید علمی نامیده می‌شود برای بسیاری از کشورها اهمیت یافته و در جامعه جهانی به یک ...
بیشتر
امروزه تولید و تبادل علم و دانش مرزهای ملی و بین‌المللی را درنوردیده است، اما تبعیض و ایجاد نابرابری در این عرصه که آپارتاید علمی نامیده می‌شود برای بسیاری از کشورها اهمیت یافته و در جامعه جهانی به یک موضوع بسیار مهم و رایج تبدیل شده است. این تبعیض به دلایل مختلف برای برخی کشورها عمیق‌تر است. جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهایی است که در طول چند دهه گذشته با این پدیده روبرو بوده و این موضوع مشکلات بسیاری در عرصه داخلی و رقابت‌های علمی بین‌المللی و دستیابی به جایگاه علمی ایجاد کرده و مانع ارتقاء و تبادل دانش در دهکده جهانی اطلاعات شده است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از رویکردی توصیفی ـ تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سوالات است که جمهوری اسلامی ایران تاکنون در قبال آپارتاید علمی و اعمال تبعیض در این عرصه چه اقداماتی اتخاذ نموده است و چه راهکارها و راهبردهای حقوقی را می‌تواند علیه این وضعیت در پیش گیرد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران تاکنون اقدام و راهبرد حقوقی خاصی در رابطه با این موضوع اتخاذ نکرده است. با این حال می‌توان از طریق جرم‌انگاری بین‌المللی آپارتاید علمی، پیگیری موضوع از سوی نهادهای حقوقی و کیفری بین‌المللی، وضع قوانین حقوقی الزام‌آور بین‌المللی و اقدام متقابل در راستای رفع آپارتاید علمی اقدام نمود.
